Mụn trứng cá là một bệnh da có nhiều phương pháp điều trị khác nhau.
Isotretinoin là phương pháp điều trị mụn trứng cá hiệu quả nhất, thường được sử dụng điều trị mụn trứng cá nặng. [Nguồn]
Trong bài viết này, HiBacSi sẽ giúp bạn tìm hiểu tất cả những thông tin quan trọng về thuốc isotretinoin.
Tác Dụng Của Thuốc Isotretinoin Là Gì ?
Isotretinoin là một dẫn xuất của Vitamin A, dùng để điều trị mụn trứng cá nhờ có tác dụng: [Nguồn]
- Giảm kích thước của tuyến bã nhờn.
- Giảm sản xuất chất bã nhờn.
- Giúp da tái tạo nhanh hơn.
Khi Nào Thì Dùng Isotretinoin Trị Mụn ?
Isotretinoin được sử dụng điều trị mụn trứng cá trong trường hợp: [Nguồn]
- Mụn trứng cá mức độ nặng (severe acne), nốt nang (nodular acne).
- Các loại thuốc khác điều trị mụn không hiệu quả.
Ngoài ra, isotretinoin còn được dùng để điều trị bệnh:
- Cutaneous T-cell Lymphomas.
- Carcinoma tế bào gai
- U nguyên bào thần kinh ở trẻ em (neuroblastoma).
Trong bài viết này, HiBacSi sẽ tập trung phân tích tác dụng cũng như thông tin liên quan đến mụn trứng cá.
Liều Dùng
1. Liều dùng thuốc isotretinoin cho người lớn như thế nào ?
- Mụn trứng cá mức độ nặng (severe acne)
0.25 – 0.5 mg/kg/ngày, uống 2 lần mỗi ngày. [Tham khảo]
Uống mỗi ngày để tổng liều đạt 120-150 mg/kg.
Liều tối đa mỗi ngày: 2 mg/kg/ngày.
- Mụn trứng cá mức độ trung bình (moderate acne)
20 mg/ngày, uống đều đặn mỗi ngày trong 6 – 12 tháng
2. Liều dùng thuốc isotretinoin cho trẻ em (từ 12 tuổi trở lên) như thế nào ?
- Mụn trứng cá mức độ nặng (severe acne)
0.25 – 0.5 mg/kg/ngày, uống 2 lần mỗi ngày.
Uống mỗi ngày trong 15 – 20 tuần.
Liều tối đa mỗi ngày: 2 mg/kg/ngày.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Isotretinoin Trị Mụn
1. Bạn nên dùng thuốc isotretinoin như thế nào ?
Luôn uống nhiều nước khi uống thuốc isotretinoin, và không nằm sau khi uống trong ít nhất 10 phút.
Uống ngay sau khi ăn no, hoặc uống cùng lúc với thức ăn.
Không nhai hay ngậm thuốc, nuốt trọn viên thuốc.
Uống đủ thời gian cho một phác đồ isotretinoin. Đôi khi mụn sẽ nặng hơn trong 1-2 tuần đầu, nhưng sau đó sẽ cải thiện.
Bạn cần xét nghiệm máu kiểm tra trước và sau khi uống thuốc.
Không bao giờ chia sẽ thuốc với bất kì ai, dù người đó có mụn giống như bạn.
2. Bạn nên làm gì trong trường hợp dùng quá liều
Trường hợp quá liều hay có phản ứng lạ, bạn cần gọi ngay 115 – Trung tâm cấp cứu hoặc đến trạm y tế địa phương gần nhất.
Ghi lại danh sách thuốc đã dùng, hoặc mang theo đơn thuốc đang sử dụng.
Các triệu chứng quá liều bao gồm:
- Đau đầu.
- Chóng mặt.
- Buồn nôn.
- Đau dạ dày.
- Nóng hoặc cảm giác châm chích da mặt.
- Phù mặt, phù môi, nứt môi.
- Mất thăng bằng, hoặc rối loạn vận động.
3. Bạn nên làm gì nếu quên một liều
Bạn cứ bỏ qua liều đã quên, tiếp tục uống liều tiếp theo vào đúng giờ.
KHÔNG uống bù viên đã quên vào hôm sau.
Tác Dụng Phụ Khi Sử Dụng Isotretinoin Trị Mụn
Bạn sẽ gặp tác dụng phụ nào khi dùng thuốc isotretinoin. [Tham khảo]
Các tác dụng phụ phổ biến:
- Khô da.
- Khô môi.
- Khô mắt
- Khô mũi, có thể sẽ có chảy máu mũi.
Còn với các trường hợp sau, tuy không cần thiết cấp cứu nhưng bạn hãy trao đổi với bác sĩ da liễu để được tư vấn kĩ :
- Có vấn đề về nhìn và nghe.
- Cảm thấy khó chịu, dễ giận, buồn bã, đôi khi là trầm cảm.
- Khó ngủ, dễ mệt mỏi, khó tập trung.
- Thay đổi cân nặng.
- Yếu cơ, đau xương khớp, đau lưng.
- Tiêu chảy nhiều, đi cầu ra máu.
- Đau dạ dày, đau ngực, đau khi nuốt.
- Nước tiểu màu đen, vàng da hoặc vàng mắt.
Gọi Trung tâm cấp cứu 115 ngay, hoặc bạn đến khám với bác sĩ da liễu gần nhà nhất khi xuất hiện các dấu hiệu của tình trạng dị ứng thuốc (signs of an allergic reaction):
- Nổi mề đay.
- Khó thở.
- Phù mặt.
- Phù hầu, họng.
Hoặc các dấu hiệu của trúng độc da nặng (severe skin reaction):
- Sốt.
- Đau cổ họng.
- Cảm giác bỏng rát mắt.
- Đau da.
- Nổi mẩn đỏ, hoặc tím trên da.
- Nổi bóng nước, lột da.
Thận Trọng Cảnh Báo !
1. Trước khi dùng thuốc isotretinoin, bạn nên lưu ý những gì?
" Những lưu ý trước khi dùng thuốc isotretinoin :
Thuốc không được sử dụng cho bất cứ ai dưới 12 tuổi.
Tuyệt đối không được đi hiến máu hoặc truyền máu cho ai trong suốt thời gian uống thuốc và sau khi ngưng thuốc ít nhất 1 tháng.
Không uống thực phẩm bổ sung chứa vitamin A.
2. Những điều bạn cần lưu ý khi dùng thuốc cho những trường hợp đặc biệt
- Thai kỳ
Isotretinoin có thể gây sẩy thai, sinh non, thai lưu hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi nếu sử dụng thuốc tại thời điểm thụ thai hoặc lúc mang thai.
Dù chỉ là 1 viên thuốc cũng có ảnh hưởng đến thai.
Tránh thai là việc bắt buộc khi uống thuốc isotretinoin. Bác sĩ da liễu sẽ yêu cầu bạn sử dụng cùng lúc 2 lớp tránh thai.
KHÔNG BAO GIỜ sử dụng isotreinoin khi có thai hoặc có ý định có thai.
- Cho con bú
Phụ nữ đang cho con bú không được dùng thuốc này.
- Thủ thuật
Trong suốt thời gian uống thuốc và ít nhất 6 tháng kể từ khi ngưng thuốc, bạn không được:
- Tẩy long.
- Thực hiện laser trên da.
- Thực hiện thủ thuật ngoại khoa trên da
…vì sẽ dễ bị sẹo.
Isotretinoin làm da bạn bắt nắng nhiều hơn, nên cần phải chống nắng kĩ càng, nhớ thoa kem chống nắng và mặc trang phục che chắc mỗi khi ra ngoài.
Chống Chỉ Định
Dị ứng với isotretinoin hay bất cứ thành phần nào khác của thuốc.
- Dị ứng với parabens hoặc vitamin A.
- Có thai hoặc có dự định có thai.
- Phụ nữ cho con bú.
- Suy gan, suy thận.
- Đang sử dụng thuốc kháng sinh nhóm tetracyclines: tetracycline, minocycline, doxycycline.
Tương Tác Thuốc
1. Thuốc isotretinoin có thể tương tác với thuốc nào?
– Vitamin A: Có thể làm tăng thêm độc tính của thuốc isotretinoin.
– Kháng sinh tetracyclines (tetracycline, minocycline, doxycycline):
- Làm tăng độc tính của isotretinoin.
- Tạo nên tình trạng giả u não (pseudotumor cerebri).
– Thuốc ngừa thai (progestins): Isotretinoin làm giảm tác dụng ngừa thai.
– Các loại vitamin (A,D,E,K), khoáng chất, sắt, folate : làm tăng độc tính của isotretinoin.
– Ngoài ra, isotretinoin còn tương tác với những thuốc thông dụng sau:
- aripiprazole
- acetaminophen
- amphetamine/ dextroamphetamine
- ibuprofen
- amoxicillin
- diphenhydramine
- dầu cá (acid béo chưa bão hòa omega 3)
- lamotrigine
- fluoxetine
- vitamin B12
- vitamin C
- cetirizine
2. Thuốc isotretinoin có thể tương tác với đồ uống, thực phẩm nào?
– Rượu, bia
- Làm tăng độc tính của isotretinoin.
- Tăng nguy cơ tăng mỡ máu (triglyceride).
– Thức ăn, sữa : Isotretinoin được hấp thu tốt hơn khi dùng chung.
3. Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc isotretinoin ?
Nhớ thông báo trước cho bác sĩ da liễu nếu như bạn đã từng:
- Trầm cảm.
- Hen suyển.
- Bệnh về gan.
- Đái tháo đường.
- Bệnh tim, tăng cholesterol máu.
- Loãng xương.
- Chứng khó nuốt.
- Dị ứng với thuốc.
- Bệnh ruột viêm hoặc viêm loét đại tràng.
Bảo Quản Thuốc
Bạn nên bảo quản thuốc isotretinoin như thế nào?
- Bảo quản tốt ở nơi có nhiệt độ phòng, khô ráo.
- Tránh bảo quản ở nơi có nhiệt độ cao, nơi có ánh sáng mặt trời.
Ngoài ra, bạn cần đọc kĩ thêm hướng dẫn bảo quản thuốc theo hướng dẫn của nhà sản xuất vì mỗi loại thuốc sẽ có sự khác nhau.